“Strategy&” ศึกษาพบ“ทั่วโลก-ไทย”ในปี 61องค์กรมีการผลัดเปลี่ยนตำแหน่งซีอีโอสูงสุด17% โดยที่ถูกบังคับให้ออกจากตำแหน่ง เหตุทำผิดด้านจริยธรรมเพิ่มขึ้นและสูงกว่าปัญหาผลประกอบการแย่-ขัดแย้งกับบอร์ด ส่วนไทย ผลัดใบจากพ่อสู่ลูกและเกษียณอายุ ชี้ซีอีโอใหม่ที่รับช่วงต่อจากซีอีโอเดิมมีแนวโน้มคุณภาพผลงานลดลงกว่าซีอีโอเดิม แนะผู้บริหารวางแผนสืบทอดตำแหน่งต้องรัดกุม เพื่อผลการดำเนินงานที่ยั่งยืนขององค์กร
จากผลการศึกษาความสำเร็จของซีอีโอประจำปี 2561หรือ 2018 CEO Success studyที่จัดทำโดย Strategy& ซึ่งเป็นบริษัทให้คำปรึกษาเชิงกลยุทธ์ของ PwC โดยทำการวิเคราะห์การส่งต่อการบริหารของซีอีโอ (CEO succession) ของบริษัทมหาชนที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลกจำนวน 2,500 แห่งในช่วง 19 ปีที่ผ่านมา พบว่าองค์กรทั่วโลกมีการผลัดเปลี่ยนซีอีโอสูงเป็นประวัติการณ์ที่ 17% ขณะที่ค่ากลางของช่วงระยะเวลาในการดำรงตำแหน่งของซีอีโอนั้นอยู่ที่ 5 ปี และมี 19% ของซีอีโอที่อยู่ในตำแหน่งนานถึง 10 ปีหรือมากกว่านั้น
นางสาว วิไลพร ทวีลาภพันทอง หุ้นส่วนสายงานธุรกิจที่ปรึกษา บริษัท PwC ประเทศไทย เปิดเผยถึงการศึกษาของ Strategy& โดยระบุว่าแม้จะมีผลกระทบจากการเข้ามาของเทคโนโลยี การแข่งขันที่เข้มข้นและนักลงทุนที่แสวงหาการควบรวมกิจการแต่กลุ่มซีอีโอที่อยู่ในตำแหน่งยาวนานหรือค่าเฉลี่ยอยู่ที่ประมาณ 14 ปีและมีผลการดำเนินงานที่ดี มีโอกาสที่จะถูกบังคับให้ออกจากตำแหน่งน้อยกว่าซีอีโอที่อยู่ในตำแหน่งสั้นกว่า
หากพิจารณาในระดับภูมิภาคพบว่าซีอีโอในทวีปอเมริกาเหนือมีแนวโน้มที่จะสามารถอยู่ในตำแหน่งได้ยาวนานที่สุดที่ 30% ตามด้วยซีอีโอในยุโรปตะวันตกที่ 19%,ซีอีโอในญี่ปุ่นและกลุ่มประเทศ BRI ประกอบด้วย บราซิล รัสเซีย และอินเดียที่ 9% และซีอีโอในสาธารณรัฐประชาชนจีนที่ 7%
ถูกบังคับให้พ้นตำแหน่งเหตุทำผิดจริยธรรมสูงสุด
นอกจากนี้รายงานยังชี้ให้เห็นถึงสัดส่วนที่เพิ่มขึ้นของซีอีโอที่ถูกบังคับให้ออกจากตำแหน่งจากการกระทำผิดด้านจริยธรรมในปี 2561 โดยมีซีอีโอจำนวนมากขึ้น (39%)ที่ถูกบังคับให้ออกจากตำแหน่งจากความผิดด้านจริยธรรม มากกว่าด้านปัญหาด้านผลประกอบการทางการเงินหรือความขัดแย้งกับคณะกรรมการบริษัท
“นี่ถือเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ของการทำการศึกษานี้ ตัวเลขนี้ยังได้เพิ่มขึ้นถึง 50% เมื่อเปรียบเทียบกับ 26% ในปี2560”
นอกจากนี้ผลการศึกษายังพบด้วยว่าซีอีโอผู้รับช่วงต่อจากซีอีโอที่เคยอยู่ในตำแหน่งมายาวนานนั้น มีแนวโน้มต้องเผชิญกับความท้าทาย เรื่องของระยะเวลาในตำแหน่งที่อาจจะสั้นกว่าผลการดำเนินงานที่ด้อยกว่า
“หลายครั้งพบว่ามีโอกาสถูกบีบให้ออกจากตำแหน่งมากกว่าจะรอให้ซีอีโอคนใหม่มาแทนด้วย”
เผยซีอีโอสืบทอดอำนาจคุณภาพลดลง
หากแบ่งผลการดำเนินงานออกเป็นสี่ส่วนเปรียบเทียบกับซีอีโอรุ่นก่อน พบว่าเกือบครึ่งหนึ่งของผู้สืบทอดตำแหน่งซีอีโอต่อจากซีอีโอที่อยู่ในวาระนานมีแนวโน้มที่จะมีผลการดำเนินงานอยู่ในลำดับที่ลดลงหนึ่งส่วนหรือมากกว่านั้น
ขณะเดียวกันที่69%ของผู้สืบทอดซีอีโอที่อยู่ในตำแหน่งมายาวนานและมีผลการดำเนินงานเคยอยู่ในลำดับที่หนึ่ง ก็มีแนวโน้มที่จะมีผลการดำเนินงานลดลงมาอยู่ในลำดับที่สามและสี่
“จะเห็นได้ว่าโอกาสที่ซีอีโอคนใหม่ที่เข้ามาทำงานต่อจากซีอีโอคนเก่าที่อยู่ในตำแหน่งนานๆจะมีผลการดำเนินงานที่ดีขึ้นนั้น เป็นเรื่องที่ท้าทายมาก” นาย เพอร์-โอลา คาร์ลสสัน หุ้นส่วนและหัวหน้าสายงานด้านองค์กร การเปลี่ยนแปลง และความเป็นผู้นำของ Strategy& ประจำภูมิภาคตะวันออกกลางกล่าว
โดยผู้สืบทอดตำแหน่งกลุ่มนี้มีแนวโน้มที่จะสร้างผลตอบแทนกลับมาให้ผู้ถือหุ้นในระดับที่ต่ำกว่าและมีโอกาสถูกขับให้ออกจากตำแหน่งมากกว่าผู้นำยุคก่อนที่อยู่เป็นตำนานและเพื่อนร่วมงานของพวกเขาด้วย
ซีอีโอจีนมีการผลัดเปลี่ยนน้อยสุด
อีกทั้งผลการศึกษายังพบว่าการผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนตำแหน่งซีอีโอของบริษัทมหาชนที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลกจำนวน 2,500 แห่งเพิ่มขึ้นเป็นประวัติการณ์ที่ 17.5% ในปี 2561หรือเพิ่มขึ้น 3% จาก 14.5% เมื่อปี 2560 และสูงกว่าค่ามาตรฐานในช่วงทศวรรษที่ผ่านมา
การผลัดเปลี่ยนตำแหน่งซีอีโอนี้ยังมีการปรับตัวเพิ่มขึ้นอย่างเห็นได้ชัดทั่วทั้งภูมิภาคในปีที่ผ่านมา ยกเว้นจีนและรวมถึงการปรับตัวเพิ่มขึ้นอย่างมากในทวีปยุโรปตะวันตก
นอกจากนี้การผลัดเปลี่ยนซีอีโอยังอยู่ในระดับสูงที่สุดใน“กลุ่มประเทศเศรษฐกิจที่พัฒนาแล้วอื่นๆ” (เช่น ออสเตรเลีย ชิลี และ โปแลนด์) ด้วยที่ 21.9%และสูงเกือบจะเท่ากับบราซิล รัสเซียและอินเดีย (21.6%) ส่วนตัวเลขการปรับขึ้นสูงสุดถัดมาอยู่ในทวีปยุโรปตะวันตก (19.8%) และต่ำสุดในทวีปอเมริกาเหนือ (14.7%)
ซีอีโอกลุ่มธุรกิจบริการด้านสื่อสารผลัดใบมากสุด
หากพิจารณาเป็นรายกลุ่มอุตสาหกรรม พบว่าธุรกิจบริการด้านการสื่อสาร มีการผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนตำแหน่งซีอีโอสูงที่สุด (24.5%) ตามมาด้วยกลุ่มวัสดุ (22.3%) และพลังงาน (19.7%) ส่วนอุตสาหกรรมดูแลสุขภาพมีอัตราการผลัดเปลี่ยนซีอีโออยู่ในระดับต่ำที่สุดในปีที่ผ่านมา (11.6%)
ส่วนของการศึกษาถึงผู้หญิงที่กำลังจะเข้ามาเป็นซีอีโอนั้น ยังพบด้วยว่ามีสัดส่วนลดลงมาเล็กน้อยอยู่ที่ 4.9% ในปีที่แล้วจากระดับสูงสุดเป็นประวัติการณ์ที่ 6% ในปี 2560
อย่างไรก็ดีแนวโน้มนี้ได้มีการปรับขึ้นอย่างต่อเนื่องจากที่เคยแตะระดับต่ำที่ 1% ในปี 2551 ซึ่งนี่แตกต่างจากปี 2560 ที่สถิติแตะจุดสูงสุดเพราะได้รับแรงหนุนจากการเพิ่มขึ้นของซีอีโอหญิงในสหรัฐฯและแคนาดาที่ 9.3%
ขณะที่อัตราการเติบโตสูงสุดในปี 2560 มาจากบราซิล รัสเซีย อินเดีย จีน และประเทศในกลุ่มตลาดเกิดใหม่อื่นๆ อนึ่ง อุตสาหกรรมสาธารณูปโภค ถือเป็นกลุ่มอุตสาหกรรมที่มีส่วนแบ่งซีอีโอหญิงที่ใหญ่ที่สุดที่ 9.5% ตามด้วยกลุ่มธุรกิจบริการด้านการสื่อสาร และ กลุ่มธุรกิจบริการทางการเงินที่ 7.5% และ 7.4% ตามลำดับ
ปี 61“ไทย”ผลัดใบซีอีโอมากสุด
นางสาว วิไลพร กล่าวว่า ในส่วนของประเทศไทยก็เห็นการผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนตำแหน่งซีอีโอในสัดส่วนที่สูงในปีที่ผ่านมา ซึ่งเป็นไปในทิศทางเดียวกับผลการศึกษา โดยส่วนใหญ่จะเป็นการส่งไม้ต่อจากการบริหารจากรุ่นพ่อแม่สู่ผู้นำรุ่นลูก หรือซีอีโอคนปัจจุบันใกล้ครบวาระ หรือเกษียณอายุ
สิ่งที่ท้าทายอันดับหนึ่งสำหรับซีอีโอที่ต้องเข้ามารับไม้ต่อการบริหารงานจากซีอีโอเดิมที่ดำรงตำแหน่งมาเป็นระยะเวลา นานๆ คือจะสานต่อนโยบายเดิมที่มีอยู่ควบคู่ไปกับการมองหากลยุทธ์ใหม่ๆเพื่อมาขับเคลื่อนองค์กรท่ามกลางสภาพแวดล้อมของการทำธุรกิจที่เปลี่ยนแปลงเร็วอย่างทุกวันนี้ได้อย่างไร
นอกจากนี้การบริหารความคาดหวังของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย โดยเฉพาะบุคลากรภายในองค์กรก็เป็นอีกหนึ่งความท้าทายที่ซีอีโอใหม่ต้องเผชิญ เนื่องจากรูปแบบการบริหารงานของซีอีโอแต่ละท่านนั้นย่อมแตกต่างกันไป
เพราะฉะนั้นการสื่อสารกับพนักงานให้ทราบถึงวิสัยทัศน์ นโยบายและกลยุทธ์ขององค์กรรวมทั้งทิศทางของการนำใช้เทคโนโลยีเข้ามาใช้ควบคู่กับการพัฒนาทักษะของพนักงานก็เป็นอีกสิ่งหนึ่งที่มองข้ามไม่ได้และน่าจะช่วยลดแรงต้าน หรือผลกระทบจากการเปลี่ยนผ่านสู่การบริหารภายใต้ซีอีโอคนใหม่ ให้มีความราบรื่นและส่งผลต่อประสิทธิภาพการดำเนินงานอย่างยั่งยืนได้
ข่าวเด่น