กรมสุขภาพจิต แนะประชาชน หากพบเห็นบุคคลที่มีความผิดปกติทางจิต และมีอาการใดอาการหนึ่งใน 5 อาการดังต่อไปนี้คือ    หูแว่ว เห็นภาพหลอน หวาดระแวงไร้เหตุผล คิดว่าตนเองมีความสามารถเหนือคนอื่น หรือ แต่งกายแปลกกว่าคนปกติ ร่วมกับมีพฤติกรรมที่มีภาวะอันตรายคือ พยายามฆ่าตัวตาย ทำร้ายตนเอง หรือทำร้ายคนอื่น     ขอให้แจ้งเจ้าหน้าที่ใกล้ตัว หรือที่หมายเลข 1669 หรือ 191 เพื่อนำตัวเข้าบำบัดรักษาในโรงพยาบาล ตามพ.ร.บ.สุขภาพจิตพ.ศ. 2551 เพื่อให้หายขาดหรือบรรเทาอาการสร้างความปลอดภัยสังคมและตัวผู้ป่วยด้วย ในรอบ 6 ปีตั้งแต่พ.ศ. 2555-2561มีผู้มีความผิดปกติทางจิตได้รับการรักษาตามพ.ร.บ.สุขภาพจิต ผ่านทางสายด่วน 1669 จำนวนเกือบ 80,000 ครั้ง

จากกรณีที่มีข่าวชายวัย 61 ปี  ก่อเหตุใช้ไขควงแทงนิสิตมหาวิทยาลัยแห่งหนึ่งรวมทั้งชาวบ้าน ระหว่างเดินสวนกันในซอยนาทอง 3 ย่านถนนรัชดา กทม.เมื่อวันที่ 18 มกราคม 2561ภายหลังถูกเจ้าหน้าที่ตำรวจจับได้ ชายคนดังกล่าว อ้างว่าทำไปเพราะเกิดความหวาดระแวง กลัวถูกทำร้ายเวลามีคนเดินเข้ามาใกล้หรือเดินสวนกันนั้น

เกี่ยวกับเรื่องดังกล่าว วันนี้ ( 23 มกราคม 2561 )  นาวาอากาศรีนายแพทย์บุญเรือง  ไตรเรืองวรวัฒน์ อธิบดีกรมสุขภาพจิตให้สัมภาษณ์ว่า จากลักษณะอาการของชายรายนี้ในเบื้องต้นเข้าข่ายของผู้ที่มีลักษณะความผิดปกติทางจิตคือมีอาการหวาดระแวง ซึ่งน่าจะเกิดจากการทำงานผิดปกติสมอง มีความจำเป็นต้องได้รับการบำบัดรักษาตามมาตรา 22 ของพระราชบัญญัติ(พ.ร.บ.)สุขภาพจิตพ.ศ. 2551 กล่าวคือมีความผิดปกติอย่างใดอย่างหนึ่งใน 5 ลักษณะอาการปรากฎออกมา ดังต่อไปนี้ 1.หูแว่ว 2. เห็นภาพหลอน 3. หวาดระแวงไร้เหตุผล 4. คิดว่าตนเองมีความสามารถเหนือคนอื่น เช่น เป็นบุคคลสำคัญ เป็นเทพเทวดา หรือ 5. แต่งกายแปลกกว่าคนปกติ ร่วมกับมีพฤติกรรมที่มีแนวโน้มจะเป็นอันตรายทั้งต่อตนเองผู้อื่นและสังคมได้แก่ พยายามฆ่าตัวตาย ทำร้ายตนเอง หรือทำร้ายคนอื่น หากประชาชนพบเห็นผู้ที่มีลักษณะอาการและพฤติกรรมที่กล่าวมา ขอให้รีบแจ้งเจ้าหน้าที่ใกล้ตัว หรือที่สายด่วนการแพทย์ฉุกเฉิน1669 หรือสายด่วนตำรวจ 191  เพื่อให้เจ้าหน้าที่นำตัวเข้ารับการบำบัดรักษาตามเจตนารมณ์ของกฎหมายฉบับนี้อย่างมีมาตรฐานและปลอดภัย เพื่อคุ้มครองความปลอดภัยให้แก่ผู้ป่วยและสังคมด้วย

ทางด้าน ดร.แพทย์หญิงเบ็ญจมาส พฤกษ์กานนท์ ผู้อำนวยการกองยุทธศาสตร์และแผนงาน กรมสุขภาพจิต กล่าวว่าตามกฎหมายฯ ในการนำตัวผู้มีความผิดปกติทางจิตที่มีภาวะอันตรายต่อผู้อื่นและตนเอง ให้ส่งรักษาในโรงพยาบาลภาครัฐที่อยู่ใกล้บ้าน โดยจะปฏิบัติการเป็นทีมร่วมกันทั้งบุคลากรด้านสุขภาพจิตที่เป็นพนักงานเจ้าหน้าที่ตามพ.ร.บ.สุขภาพจิต ตำรวจหรือฝ่ายปกครอง เช่น นายอำเภอ บุคลากรด้านการแพทย์ฉุกเฉินรวมถึงอาสาสมัคร มูลนิธิกู้ชีพกู้ภัยที่เป็นเครือข่ายในระบบการแพทย์ฉุกเฉินแพทย์  และพยาบาลจะทำการพิจารณาว่าต้องส่งตัวไปในสถานบำบัดรักษาผู้ที่มีความผิดปกติทางจิตตามกฎหมายฉบับนี้หรือไม่  ปัจจุบันมีโรงพยาบาลที่ขึ้นทะเบียนเป็นสถานบำบัดรักษา 96 แห่งทั่วประเทศ ประกอบด้วยโรงพยาบาลสังกัดกรมสุขภาพจิต 19 แห่ง  โรงพยาบาลศูนย์และโรงพยาบาลทั่วไปจำนวน 77 แห่งรวมทั้งในกทม.ด้วย 3 แห่งคือ โรงพยาบาลราชวิถี  วชิรพยาบาล และโรงพยาบาลรามาธิบดี

สำหรับในกรณีของชายรายนี้ที่ก่อเหตุใช้ไขควงทำร้ายคนอื่นนั้น  เมื่อเข้าสู่สถานบำบัดรักษาแล้ว ทีมสหวิชาชีพซึ่งเป็นคณะกรรมการบำบัดรักษาประกอบด้วยอย่างน้อย 5 สาขา ได้แก่ จิตแพทย์ แพทย์ พยาบาลจิตเวช นักจิตวิทยาคลินิกหรือนักสังคมสงเคราะห์ และนักกฎหมาย  ต้องทำการตรวจประเมินวินิจฉัยยืนยันอาการความผิดปกติทางจิตร่วมกัน  หากพบว่ามีอาการป่วยทางจิต  ก็จะได้รับการบำบัดรักษาให้หายหรือบรรเทาอาการจนไม่เป็นอันตรายต่อตนเองและสังคม หลายโรคหากได้รับการรักษาตั้งแต่แรกเริ่มมีอาการมีโอกาสหายขาดได้  และเมื่อบำบัดจนพ้นจากภาวะอันตรายแล้ว ผู้ป่วยก็จะเข้าสู่ระบบการดูแลปกติคืออยู่ในครอบครัวหรืออยู่ที่สถานคุ้มครองคนไร้ที่พึ่งในกรณีเป็นผู้ไม่มีญาติ ไม่มีที่พักอาศัย   ส่วนในกรณีที่เป็นผู้ที่ก่อคดีทำร้ายร่างกายผู้อื่นด้วย ก็จะได้รับการประเมินว่ามีศักยภาพในการต่อสู้คดีหรือไม่ตามกระบวนทางกฎหมาย

ทั้งนี้ ผู้ที่มีความผิดปกติทางจิตมักจะพบบ่อยใน 9 กลุ่มโรคทางจิตเวช    ได้แก่ 1.โรคจิตเภท ( Schizophrenia)   2. โรคอารมณ์แปรปรวน (Bipolar disorder) หรือโรคอารมณ์สองขั้ว 3.โรคซึมเศร้า (depressive disorder)  

 4. โรคสติปัญญาบกพร่อง ( Mental retardation) 5. โรคสมองเสื่อม ( Dementia)   6.ภาวะแอลกอฮอล์เป็นพิษ (Alcohol intoxication)  7. ภาวะเพ้อจากการถอนสุรา( Delirium tremens) พบในกลุ่มที่ติดเหล้าและหยุดดื่มอย่างกะทันหัน   8. โรคลมชัก ( Epilepsy ) ที่มีอาการทางจิตร่วมด้วย และ 9.ผู้ที่มีความผิดปกติทางบุคลิกภาพ (Personal disorder) เช่น เกเร ขาดคุณธรรม    สาเหตุส่วนใหญ่ร้อยละ 90 เกิดจากการขาดยาและใช้สุราหรือสารเสพติดร่วมด้วย   จากสถิติในรอบ 6 ปีตั้งแต่พ.ศ. 2555-2561มีผู้ป่วยจิตเวชที่ได้รับแจ้งและออกปฏิบัติการช่วยเหลือตามระบบสายด่วนการแพทย์ฉุกเฉิน 1669  รวมทั้งหมด 79,864 ครั้ง ซึ่งเพิ่มขึ้นจาก11,266 ครั้งในปี 2551เป็น 15,697 ครั้งในปี 2560