ภัยแล้งจากปรากฎการณ์เอลนิโญ่ที่กำลังเกิดขึ้นกับประเทศผู้ผลิตข้าว น่าจะส่งผลดีต่อการระบายข้าวในสต็อกของรัฐบาล 

โดย นายเจริญ เหล่าธรรมทัศน์ นายกสมาคมผู้ส่งออกข้าวไทย ก็เชื่อว่า การส่งออกข้าวในช่วงครึ่งหลังปี 2558 จะมีทิศทางดีขึ้นกว่าช่วงครึ่งแรกของปีที่ส่งออกข้าวได้ปริมาณ 4.5 ล้านตัน ลดลง 1.1% จากช่วงเดียวกันของปีก่อน เนื่องจากยังมีความต้องการของตลาดต่อเนื่อง

โดยคาดว่าทั้งปีไทยจะสามารถส่งออกข้าวได้ปริมาณราว 9.5-10 ล้านตัน ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของสถานการณ์ภัยแล้งของประเทศผู้ผลิตข้าวรายอื่น เช่น อินเดีย จีน เป็นต้น ขณะที่ในไทย ผลกระทบภัยแล้งต่อผลผลิตข้าวน่าจะทำให้ลดลงไป 15-20% หรือลดลง 2-3 ล้านตันข้าวสาร จึงเป็นโอกาสดีต่อการระบายข้าวในสต็อกของรัฐ

ปัจจุบันข้าวสต็อกรัฐยังมีอยู่ประมาณ 15 ล้านตัน และจากสถานการณ์ภัยแล้งน่าจะทำให้ตลาดข้าวแบ่งออกเป็นได้ 2 ตลาด คือตลาดข้าวใหม่ ราคาปัจจุบันอยู่ที่ราว 395 ดอลลาร์สหรัฐต่อตัน ส่วนราคาข้าวเก่าอยู่ที่ 330-350 ดอลลาร์สหรัฐต่อตัน เมื่อราคาข้าวเก่าถูกกว่าข้าวใหม่ ก็จะทำให้มีความต้องการซื้อข้าวเก่ามากขึ้น และเมื่อสามารถระบายข้าวในสต็อกรัฐได้มากขึ้น ก็จะส่งผลดีต่อราคาข้าวในอนาคตให้ปรับสูงขึ้น

สำหรับในช่วงครึ่งปีแรกยอมรับว่า ผู้ส่งออกทำตลาดค่อนข้างยาก เนื่องจากราคาข้าวไทยสูงขึ้นกว่าของคู่แข่ง ซึ่งต่างจากปีก่อนที่ราคาข้าวไทยจะถูกกว่า จึงส่งออกได้ดี นอกจากนี้ยังมีผลกระทบจากภาวะเศรษฐกิจโลก ราคาน้ำมันลดลง กำลังซื้อถดถอย และผลกระทบจากค่าเงินยูโรที่อ่อนค่าลง กระทบต่อผู้นำเข้าจากประเทศแถบแอฟริกาที่ค่าเงินไปผูกติดกับเงินยูโร

ด้าน นายชูเกียรติ โอภาสวงศ์ นายกกิตติมศักดิ์ สมาคมผู้ส่งออกข้าวไทย กล่าวว่า ราคาข้าวไทยน่าจะผ่านจุดต่ำสุดมาแล้ว และจากนี้ต่อไปจะมีแนวโน้มที่ดีขึ้นและมีเสถียรภาพมากขึ้น ส่วนการประเมินสถานการณ์ตลาดข้าวล่าสุด สมาคมได้ปรับลดคาดการณ์การส่งออกข้าวลง จากเดิมคาดว่าจะส่งออกได้ 10 ล้านตัน ลงเหลือ 9.5 ล้านตัน โดยมีคู่แข่งที่สำคัญคือเวียดนาม ซึ่งราคาข้าวขาวของเวียดนามถูกกว่าไทยราว 50 ดอลลาร์สหรัฐ

ทั้งนี้ปัจจัยที่ต้องติดตามอย่างใกล้ชิด คือผลผลิตข้าวนาปี ที่ได้รับผลกระทบจากสถานการณ์ภัยแล้ง โดยเบื้องต้นน่าจะทำให้ผลผลิตข้าวนาปีลดลงไป 5-10% แต่ไม่น่าห่วงว่าจะมีผลต่อการส่งออกและการบริโภคในประเทศ เพราะรัฐยังมีข้าวในสต็อกอยู่ แต่หากในอีก 2 เดือนจากนี้ฝนยังไม่ตก ก็อาจจะส่งผลต่อการส่งออกด้วย เพราะตลาดส่งออกส่วนใหญ่จะเป็นข้าวใหม่ เช่น เอเชีย อเมริกา และยุโรป ส่วนข้าวเก่าอาจจะมีประเทศในแถบแอฟริกาบางประเทศเท่านั้น

ขณะที่ พล.อ.ฉัตรชัย สาริกัลยะ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ ก็บอกว่า ได้สั่งการกรมการค้าต่างประเทศให้เชิญสมาคมโรงสี ผู้ส่งออก มาหารือและทบทวนแนวทางการผลักดันการระบายข้าวและการส่งออก โดยยังคงเป้าหมายที่จะผลักดันการส่งออกข้าวทั้งปีให้ถึง 10 ล้านตัน ซึ่งสัปดาห์หน้าจะประกาศหลักเกณฑ์การระบายข้าวคุณภาพดีปริมาณ 400,000-500,000 ตัน