ในยุคที่ดิจิทัลเข้ามามีบทบาทในชีวิตประจำวันเพิ่มมากขึ้น โดยเฉพาะในกลุ่มเยาวชน สิ่งหนึ่งที่เกิดขึ้นและส่งผลกระทบต่อสุขภาพของเยาวชนไทยอย่างรวดเร็ว นั่นคือภาวะสายตาทำงานหนัก ที่เกิดจากการใช้สายตากับอุปกรณ์ดิจิทัลรูปแบบต่างๆ หรือ Digital Eye Strain อันเป็นสาเหตุสำคัญของการนำไปสู่โรคของกระจกตาและอาจร้ายแรงถึงขั้นตาบอด ถือเป็นภัยคุกคามด้านสาธารณสุขใกล้ตัวที่ต้องเร่งแก้ไข ก่อนจะสายเกินแก้

ข้อมูลจากสำนักส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการแห่งชาติ กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (พม.) รายงานว่า เดือนกันยายน ปี 2557 ประเทศไทยมีผู้พิการทางการมองเห็น 171,597 คน โดยเฉพาะในเด็กอายุต่ำกว่า 15 ปี โดยมีสาเหตุสำคัญของโรคทางสายตาที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว คือการใช้สายตามากจากการใช้สมาร์ทโฟนเล่นเกม หรือใช้คอมพิวเตอร์ในระยะเวลานาน ดูโทรทัศน์ในระยะใกล้หน้าจอ กระทั่งการอ่านหนังสือในที่แสงสว่างไม่เพียงพอ รวมถึงความผิดปกติทางกรรมพันธุ์ก็เป็นอีกหนึ่งปัจจัยที่มีความเสี่ยงเป็นโรคทางสายตาด้วยเช่นกัน

ที่ผ่านมา กระทรวงสาธารณสุข ได้ร่วมกับหน่วยงานรัฐที่เกี่ยวข้อง ดำเนินโครงการเด็กไทยสายตาดี ตามแผนพัฒนาคุณภาพ (Service Plan) สาขาโรคตา โดยจัดอบรมการคัดกรองสายตาเด็กเบื้องต้นให้กับครูอนามัยและครูประจำชั้น จัดอบรมหลักสูตรการตัดแว่นในเด็ก ให้กับจักษุแพทย์และพยาบาลเวชปฏิบัติทางตา รวมถึงคัดกรองสายตาเด็กนักเรียนชั้นประถมปีที่ 1 ที่มีความเสี่ยงและประกอบแว่นตามอบให้เด็ก พร้อมทั้งติดตามผลในระยะเวลา 1 ปี การดำเนินโครงการดังกล่าวพบว่า การแก้ไขปัญหาสายตาในเด็กด้วยการสวมแว่นตาได้ทันเวลา มีประสิทธิผลในการป้องกันภาวะตาบอดและตาเรือนรางได้

จากความสำคัญของโครงการเด็กไทยสายตาดี ประกอบกับพันธกิจของมูลนิธิหนึ่งคนให้ หลายคนรับ โดยการสนับสนุนของบริษัท ไทยประกันชีวิต จำกัด (มหาชน) มุ่งให้ความช่วยเหลือด้านการแพทย์และสาธารณสุขในกลุ่มเด็ก สตรี และคนชรา ให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น มูลนิธิฯ จึงได้ต่อยอดสู่โครงการ “เด็กไทยสายตาดี ชีวีมีสุข” โดยร่วมกับกรมอนามัย และสมาคมนักทัศนมาตรศาสตร์ กำหนดพื้นที่เป้าหมายที่มีนักเรียนกลุ่มเสี่ยงด้านสายตาในภูมิภาคต่างๆ จัดบริการตรวจวัดสายตาและมอบแว่นสายตาให้แก่นักเรียนในพื้นที่เป้าหมายโดยไม่เสียค่าใช้จ่าย พร้อมให้ความรู้เกี่ยวกับสุขอนามัยด้านตา โดยมีวัตถุประสงค์ให้เยาวชนไทยมีสุขภาพสายตาที่ดีขึ้น สามารถดำเนินชีวิตประจำวันได้ตามปกติ รวมถึงมีความพร้อมในการเรียนรู้และเติบโตอย่างมีคุณภาพต่อไป

นางสาวภาสินี ปรีชาธนาพล กรรมการและเลขานุการ มูลนิธิหนึ่งคนให้ หลายคนรับ กล่าวว่า “โครงการเด็กไทยสายตาดี ชีวีมีสุข ครั้งที่ 1 จัดขึ้นในโรงเรียนประถมศึกษาที่มีนักเรียนกลุ่มเสี่ยงด้านสายตา ในพื้นที่จังหวัดฉะเชิงเทรา โดยดำเนินการคัดกรองสายตาเด็กนักเรียนชั้นประถมปีที่ 1 และประกอบแว่นตามอบให้เด็กจำนวน 830 ราย ซึ่งได้รับความร่วมมือจากทีมฝ่ายขายจิตอาสาไทยประกันชีวิตร่วมลงพื้นที่อำนวยความสะดวกด้านต่างๆ ทั้งนี้จากการประเมินเบื้องต้น ถือว่าดำเนินการได้ครอบคลุมและเข้าถึงเด็กนักเรียนกลุ่มเสี่ยงเป็นที่น่าพึงพอใจ และเตรียมขยายพื้นที่จัดโครงการไปยังภูมิภาคอื่นๆ ต่อไป”  

ด้านนางวิภา อัครานนทสิทธิ์ นักวิชาการสาธารณสุขชำนาญการ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดฉะเชิงเทรา  กล่าวว่า “โครงการนี้ถือเป็นจุดเริ่มต้นที่ดี ที่เกิดจากความร่วมมือของหน่วยงานภาครัฐและองค์กรเอกชน ทั้งกลุ่มงานส่งเสริมสุขภาพ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดฉะเชิงเทรา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาฉะเชิงเทรา เขต 1 และเขต 2 องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และมูลนิธิหนึ่งคนให้ หลายคนรับ โดยการสนับสนุนของไทยประกันชีวิต ต่างตระหนักและให้ความสำคัญกับปัญหาทางสายตาในเด็กนักเรียน ทำให้เด็กๆ ที่ผู้ปกครองไม่สามารถพาไปรับการรักษา ได้มีโอกาสได้เข้าถึงระบบการตรวจคัดกรองสายตา และระบบการรักษาแบบต่อเนื่อง รวมถึงได้รับการดูแลด้วยการวัดสายตาเพื่อรับแว่นตาที่มีคุณภาพ เพราะสายตาที่ดีจะนำไปสู่พัฒนาการทางสมองและการเรียนรู้ให้เกิดกระบวนการจดจำ กระบวนการคิดและสร้างสรรค์ อันนำไปสู่พัฒนาการด้านอื่นตามมา”

วันนี้ปัญหาด้านสายตาในเด็ก จึงไม่ใช่ปัญหาแบบเด็กๆ อีกต่อไป แต่ถือเป็นภัยคุกคามต่อการเรียนรู้ การพัฒนาคุณภาพชีวิตและคุณภาพทางการศึกษาของเด็กไทย ดังนั้นหน่วยงานหรือองค์กรต่างๆ ที่เกี่ยวข้องจึงควรร่วมกันแก้ปัญหา รวมถึงพ่อ แม่ ผู้ปกครองจึงต้องมีส่วนร่วมในการดูแลบุตรหลานให้ปลอดภัยจากภาวะโรคทางสายตา